یکی از چالش‌های مهمی که سال‌ها ذهن متخصصان دندانپزشکی را به خود مشغول کرده، یافتن روشی مؤثر برای پیشگیری از پوسیدگی دندان است. تلاش‌های فراوانی در این زمینه صورت گرفته و در نهایت در سال ۱۹۰۵، دندانپزشکی به نام میلر با استفاده از ترکیبی از نیترات و نقره به نتایج اولیه‌ای دست یافت که با قرار دادن این مواد روی دندان بیمار (روش فیشورسیلانت)، از باقی ماندن باکتری‌ها و ذرات غذایی در سطح دندان و شیارهای آن جلوگیری می‌کرد و بدین ترتیب مانع پوسیدگی می‌شد.
همانند سایر اعضای بدن، دندان‌ها نیز نیازمند مراقبت مستمر هستند و با صرف هزینه‌ای اندک و انجام اقدامات پیشگیرانه می‌توان از شایع‌ترین مشکل دندانی یعنی پوسیدگی جلوگیری کرد. یکی از روش‌های موثر در این زمینه، فیشورسیلانت یا شیار بندی دندان است که نقش مهمی در پیشگیری از پوسیدگی دارد و حتی در مواردی میتواند پوسیدگی‌های اولیه را کنترل نماید. فیشور سیلانت و فلورایدتراپی بهترین روش‌های مراقبتی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان است.
فیشورسیلانت چیست؟
سطح جونده دندان‌ها، به ویژه دندانهای عقبی که غذا در آن‌ها جویده و له میشود، به دلیل داشتن شیارهای عمیق و فراوان، بسیار مستعد پوسیدگی است. یکی از روش‌های مؤثر برای پیشگیری از پوسیدگی این بخش‌ها، استفاده از تکنیک فیشورسیلانت است. فیشورسیلانت موادی هستند که به صورت یک لایه نازک درون شیارهای سطح جونده دندانهای آسیای دائمی کودکان قرار می‌گیرند و با صاف کردن این شیارها، از گیر کردن مواد غذایی جلوگیری کرده و احتمال پوسیدگی را کاهش می‌دهند.
اولین دندان دائمی آسیای کودکان معمولاً در سن ۶ سالگی و بدون افتادن دندان شیری در انتهای دهان رشد می‌کند، اما بسیاری از والدین از وجود این دندان و دائمی بودن آن بی‌اطلاع هستند. با توجه به اینکه این دندان تقریباً همزمان با ورود کودک به مدرسه و مصرف بیشتر تنقلات ظاهر میشود، مراقبت ویژه‌ای از آن لازم است. این دندان‌ها یکی از اصلی‌ترین کاندیداهای دریافت فیشورسیلانت هستند و به محض رویش کامل باید تحت درمان قرار گیرند. سایر دندانهای آسیای دائمی نیز پس از رویش باید فیشورسیلانت شوند، البته این درمان زمانی امکان‌پذیر است که دندان لق نباشد، بدون پوسیدگی باشد و از زمان رویش آن بیش از چهار سال نگذشته باشد.
هزینه فیشورسیلانت در کلینیک دکتر صالحیان
| تعرفه دندانپزشکی | عمومی (تومان) | تخصصی (تومان) |
| فیشورسیلانت هر دندان | — | 3.000.000 |
مراحل انجام فیشورسیلانت
روند انجام فیشورسیلانت در دندانپزشکی دکتر صالحیان به این صورت است که ابتدا سطح دندان بیمار کاملاً تمیز میشود و سپس ماده‌ای اسیدی به مدت چند ثانیه روی دندان قرار داده میشود تا آماده‌سازی سطح انجام شود. در این مرحله، دندانپزشک باید مطمئن شود که هیچ رطوبت، بزاق یا آبی در دهان بیمار وجود ندارد تا چسبندگی ماده سیلانت به خوبی انجام شود.
سپس ماده مخصوص سیلانت روی سطح دندان و شیارهای آن اعمال شده و با استفاده از نور آبی رنگ، این ماده محکم و ثابت میشود. پس از اتمام این فرآیند، بیمار میتواند به روال عادی خود بازگردد و بدون نگرانی از خوردن خوراکی‌ها لذت ببرد. کل این درمان حدود ۱۵ دقیقه طول می‌کشد و مهارت و دقت دندانپزشک نقش بسیار مهمی در ایجاد عایق‌بندی کامل و مؤثر روی دندان دارد.
مزایای انجام فیشورسیلانت
براساس سایت webMD، مزایای درمان فیشور سیلانت شامل آسان‌تر کردن تمیز کردن شیارهای عمیق دندان، پیشگیری از پوسیدگی دندان به میزان ۳۳ تا ۷۱ درصد، و کمک به معکوس شدن مراحل اولیه پوسیدگی می‌باشد. این روش از دندانهای دائمی تازه روییده کودکان محافظت کرده و از نیاز به پرکردن دندان در دوران کودکی که ممکن است برای کودک ترسناک باشد جلوگیری می‌کند. همچنین، فیشور سیلانت به راحتی و به سرعت روی دندان‌ها قرار می‌گیرد و استفاده از آن بسیار ساده است.
معایب انجام فیشورسیلانت
معایب و عوارض فیشور سیلانت دندان عبارتند از:
✅در بسیاری از موارد، فیشور سیلانت‌ها ممکن است جدا شوند یا فرسوده شوند، زیرا برای قرار دادن صحیح آن‌ها دندان باید کاملاً خشک و بدون بزاق باشد که این موضوع در کودکان به دلیل ترشح زیاد بزاق، چالش‌برانگیز است.
✅حدود ۵۰ درصد از فیشور سیلانت‌ها دوام پنج ساله دارند و پس از آن ممکن است نیاز به تعویض داشته باشند.
✅اگر فیشور سیلانت به خوبی سطح دندان را پوشش ندهد یا بخشی از آن جدا شود، احتمال پوسیدگی دندان افزایش می‌یابد و در این صورت ممکن است نیاز به پرکردن بخش وسیعی از دندان باشد.
✅برای حفظ اثربخشی فیشور سیلانت، لازم است هر ۶ ماه توسط دندانپزشک اطفال بررسی شود تا در صورت افتادن یا آسیب، تعویض گردد.
خشک نگه داشتن دندان هنگام انجام فیشور سیلانت در کودکان به دلیل بزاق زیاد و اندازه کوچک دندان‌ها دشوار است که ممکن است موفقیت درمان را تحت تأثیر قرار دهد.
✅در صورت افتادن فیشور سیلانت، دندان به وضعیت اولیه بازمی‌گردد و می‌توان آن را مجدداً جایگزین کرد.
✅یکی از خطرات مهم این روش این است که گاهی بخشی از فیشور سیلانت جدا شده و بخشی روی دندان باقی می‌ماند یا به طور ناقص پوشش‌دهی انجام میشود؛ در این شرایط احتمال پوسیدگی دندان افزایش می‌یابد که باید با عکس‌برداری و معاینات دوره‌ای به موقع تشخیص داده شود.
جمع بندی
فیشورسیلانت به عنوان یکی از روش‌های مؤثر پیشگیری از پوسیدگی دندان، به ویژه در دندانهای آسیاب دائمی کودکان، با پوشاندن شیارهای عمیق سطح جونده دندان، از تجمع مواد غذایی و باکتری‌ها جلوگیری می‌کند و احتمال پوسیدگی را کاهش می‌دهد. این درمان ساده، سریع و بدون درد است و میتواند از نیاز به پرکردن دندان در مراحل بعدی جلوگیری کند.
هرچند ممکن است فیشورسیلانت به مرور زمان فرسوده شده یا جدا شود، اما با مراقبت و بررسی‌های منظم دندانپزشکی می‌توان اثربخشی آن را حفظ کرد. به طور کلی، این روش نقش مهمی در حفظ سلامت دندان‌ها و کاهش مشکلات دندانی کودکان ایفا می‌کند.
چه کسانی باید فیشورسیلانت انجام دهند؟
بیشتر برای کودکان و نوجوانانی که دندانهای دائمی تازه روییده دارند انجام میشود، اما در برخی بزرگسالان هم در صورت داشتن شیارهای عمیق روی دندان میتواند مفید باشد.
آیا انجام فیشور سیلانت درد دارد؟
خیر، این کار کاملاً بدون درد است و معمولاً نیازی به تزریق بی‌حسی ندارد.
ماندگاری فیشورسیلانت چقدر است؟
اگر به خوبی نگهداری شود، میتواند ۳ تا ۱۰ سال دوام بیاورد. البته باید هرچند وقت یکبار توسط دندانپزشک بررسی شود.
